“Binnen KOW noemen wij ‘spelen met risico’ avontuurlijk spelen”, legt Wendy uit. “Want avontuur is het doel en kleine risico’s komen erbij kijken. We moeten ‘risico’ ook niet verwarren met ‘gevaar’. Avontuurlijk spelen houdt in dat we kinderen de ruimte geven om zelf risico’s in te schatten. Daar beginnen we al mee op jonge leeftijd en dat trekken we door naar de BSO. Denk aan spelen met snelheid, op hoogte en met voorwerpen zoals takken en stokken. Andere voorbeelden zijn klimmen in bomen, figuurzagen en hutten bouwen met pallets.”
Grenzen verleggen
Door avontuurlijk spel leren kinderen hun grenzen te verleggen en oorzaak en gevolg beter te beoordelen. “De kunst is om kinderen vrij te laten in hun spel en pas in te grijpen bij een risico dat onaanvaardbaar is”, vertelt Wendy. “Wij coachen onze pedagogisch professionals om risico’s in te schatten en situaties goed te beoordelen. Onze medewerkers kijken altijd naar de leeftijd en het karakter van een kind en schatten op basis daarvan in welke uitdagingen daarbij passen. Want ieder kind is anders en ontwikkelt zich in zijn eigen tempo. Waar de een iets niet durft of staat te twijfelen, heeft het andere kind het al gedaan voordat je het doorhebt. Het eerste kind neem je bij de hand en help je een angst te overwinnen. Bij het tweede kind zorg je voor een stukje bewustwording. Weet je zeker dat dat gaat lukken? Wat zou er kunnen gebeuren als je dit doet? Zo geven we kinderen zelf de regie over welke risico’s ze nemen.”
De behoefte om avontuurlijk te spelen zit van nature al in kinderen zelf. Het is aan ons om ze daar de ruimte voor te geven.
Eigen kracht
“We merken dat ouders het als spannend ervaren om hun kind vrij en avontuurlijk te laten spelen. Ook blijkt uit onderzoek dat kinderen minder bewegen dan vroeger. Iedere ouder wil zijn kind behoeden voor gevaar, maar in de praktijk betekent dit dat we soms te snel ingrijpen”, licht Wendy toe. “Dit kan ervoor zorgen dat we de ervaring van een kind om avontuurlijk te spelen wegnemen of voorkomen. En dat is zonde. Avontuurlijk spelen laat zien dat kinderen veel meer kunnen dan we soms denken. Het geeft vertrouwen in de eigen kracht van een kind.”
Avontuur en veiligheid
Wendy: “Als ouder vraag je je misschien af: gaat avontuurlijk spel wel samen met veiligheid? Het antwoord is: ja. Juist door kinderen risico’s te laten nemen, kunnen veel ongelukken worden voorkomen. Uiteraard zijn op geen enkele locatie van KOW grote risico’s met directe dreiging. Zo hebben we geen grote hoogtes, kunnen kinderen niet bij elektra en is er geen open water. We bieden een veilige omgeving waar kinderen juist zelf mogen uitproberen en ontdekken, omdat de risico’s er klein zijn. Daarbij kijken we samen naar hoe een kind het avontuur en zijn grenzen opzoekt. En als we een uitstapje plannen naar bijvoorbeeld het strand of het bos, maken de medewerkers altijd een inschatting op basis van de groepssamenstelling.”
Jezelf overwinnen
“De behoefte om avontuurlijk te spelen zit van nature al in kinderen zelf”, zegt Wendy. “Het is aan ons om ze daar de ruimte voor te geven. Kinderen leren door te ontdekken en te bewegen. Juist wanneer ze uitgedaagd worden en een beetje spanning ervaren, ontwikkelen ze belangrijke vaardigheden. Ze worden niet alleen motorisch sterker, maar ook zelfverzekerder, zelfredzamer en socialer. Ze leren angsten te overwinnen en ontwikkelen doorzettings- en inschattingsvermogen. Het is niet erg als een kind een keer valt, struikelt of uit balans raakt. Alleen zo leren ze zichzelf goed kennen. En ja, we plakken weleens een pleister. Het is dan aan ons om ouders daar goed bij te betrekken, bijvoorbeeld door tijdens de overdracht te vertellen: ‘Jullie dochter heeft zichzelf vandaag overwonnen. Ze durfde helemaal alleen op de rolschaatsen een rondje over het plein te rijden. Wat was ze trots op zichzelf! En wij op haar.”
Wendy Verhoeff werkt al sinds 1997 bij Kinderopvang Walcheren. Ze is pedagogisch coach / beleidsmedewerker en coach Gezonde Kinderopvang. Hoe zij vroeger het liefst speelde? “Ik was echt altijd buiten. Ik zat op scouting, maakte vuur, bouwde hutten en speelde met stokken. Vlakbij ons huis was een plein met bosjes, waar alle kinderen uit de buurt samenkwamen. Daar heb ik mooie herinneringen aan.”